Krajowa Sekcja Morska
Marynarzy i Rybaków

Ten punkt obrad sejmowej komisji został zrealizowany na wniosek Strony Pracowników Zespołu Trójstronnego ds. Żeglugi i Rybołówstwa Morskiego. W skład Strony Pracowników wchodzą ogólnokrajowe związki zawodowe marynarzy i rybaków: Krajowa Sekcja Morska Marynarzy i Rybaków  NSZZ „Solidarność” (KSMMiR NSZZ „Solidarność”), Ogólnopolski Związek Zawodowy Oficerów i Marynarzy (OZZOiM) oraz Federacja Związków Zawodowych Marynarzy i Rybaków (FZZMiR). Stronę Pracowników reprezentowali: Andrzej Kościk - Przewodniczący Rady KSMMiR NSZZ „Solidarność”, Roman Smulski – Przewodniczący KZ NSZZ „Solidarność” PRCiP oraz Henryk Piątkowski – Przewodniczący OZZOiM.

W posiedzeniu Komisji Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej uczestniczyli między innymi przedstawiciele: Ministerstwa Spraw Zagranicznych, Ministerstwa Infrastruktury oraz Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, Polskiego Związku Przedsiębiorców Żeglugowych, Związek Agentów i Morskich Przedsiębiorstw Rekrutacyjnych.

Andrzej Kościk - Przewodniczący Rady Krajowej Sekcji Morskiej Marynarzy i Rybaków NSZZ „Solidarność”  w swoim wystąpieniu:

- poinformował Komisję, że około 35 tysięcy polskich marynarzy pracuje u armatorów zagranicznych, w tym ok. 17 tys. polskich marynarzy pływa pod banderami unijnymi, a 17 tys. pod banderami nieunijnymi. Ogółem zagraniczni armatorzy zatrudniają około 20 tys. polskich kapitanów i oficerów a pozostałą mniejszą część stanowią załogi szeregowe. Tylko około 300 polskich marynarzy pracuje na statkach pod polską banderą. Znakomita większość polskich marynarzy zatrudnionych przez armatorów zagranicznych nie jest objęta systemem ubezpieczeń społecznych obowiązujących w Polsce.

- nie zgodził się z takim przedstawieniem problemu przez ministra z Ministerstwa  Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, że Polska wypełnia swoje zobowiązania wynikające z Konwencji MLC 2006 w stosunku do polskich marynarzy zatrudnionych na statkach pod polską banderą.

- przywołał pytania CEACR - Komitetu ekspertów MOP skierowane do Rządu RP w sprawie ubezpieczeń społecznych polskich marynarzy cyt.:

„… Komitet zauważa, że marynarze mieszkający w Polsce i zatrudnieni na statkach zagranicznych (innych niż UE) w przeciwieństwie do pracowników lądowych mieliby prawo do dobrowolnego członkostwa i musieliby samodzielnie ponosić ciężar finansowy składek zarówno pracodawcy, jak i pracownika, z naruszeniem zasady ustanowionej w Prawidle 4.5 ust. 3, zgodnie z którym marynarze podlegający krajowemu ustawodawstwu dotyczącemu zabezpieczenia społecznego są uprawnieni do korzystania z ochrony socjalnej nie mniej korzystnej niż ta, z której korzystają pracownicy lądowi. W związku z tym Komitet zwraca się do Rządu o wskazanie podjętych lub przewidzianych środków dla przestrzegania zasady równego traktowania marynarzy i pracowników lądowych w zakresie  zabezpieczenia społecznego marynarzy służących na statkach zagranicznych (innych niż UE), w szczególności poprzez aktywne dążenie do zawarcia dwustronnych lub wielostronnych umów zabezpieczenia społecznego, na przykład z najważniejszymi państwami bandery w celu wprowadzenia w życie powyższej zasady.”

- przypomniał przykład dwustronnej umowy ws zabezpieczenia społecznego pomiędzy Polską i Norwegią. Niestety porozumienie to zostało wypowiedziane z inicjatywy strony norweskiej i w tej chwili porozumienia nie

mamy dla polskich marynarzy

- nawiązał do nie sfinalizowanych prób, które podejmowały kolejne rządy:

Zarządzenie prezesa Rady Ministrów, pana Donalda Tuska, z 2008 r., który powołał Międzyresortowy Zespół ds. Polityki Morskiej Rzeczypospolitej Polskiej, i Dezyderat nr 5 Komisji Gospodarki Morskiej z 2018 r. – w sprawie opodatkowania marynarzy oraz systemu zabezpieczenia społecznego marynarzy.

- podkreślił, że w/w dokumenty, w tym opracowane na podstawie Zarządzenia prezesa Rady Ministrów, pana Donalda Tuska, w sprawie powołania międzyresortowego zespołu ds. polityki morskiej nie zostały zrealizowane, cytat z zarządzenia: ”…kluczowym czynnikiem wpływającym na decyzje o rejestracji statku pod polską banderą będzie funkcjonowanie nowoczesnego, przyjaznego dla pracodawcy i dla pracownika prawa pracy na statkach morskich…”.

- zwrócił uwagę, że obecny problem braku systemowych rozwiązań dot. ubezpieczeń społecznych dla polskich marynarzy jest związany z tematem polskiej bandery dla polskich statków. Ze względu na brak stosownych rozwiązań prawnych armatorzy: Polska Żegluga Morska, Polska Żegluga Bałtycka, Polskie Linie Oceaniczne i CHPOLBROK (Chińsko-Polskie Towarzystwo Okrętowe) nie eksploatują statków pod polską banderą. Na zaspokojenie niezbędnych i strategicznych potrzeb Polska sprowadza drogą morską do polskich portów: węgiel, gaz i uzbrojenie dla wojska. Polska nie posiada statków pod polską banderą dlatego zmuszona jest ponosić wyższe koszty za transport i wyczarterowuje statki zagranicznych armatorów.

- przywołał Wytyczne Wspólnoty w sprawie pomocy publicznej dla transportu morskiego. Pomoc ta może przyjmować bardzo różne formy w zakresie podatków czy ubezpieczeń społecznych. Dozwala się na obniżenie stawek podatkowych dla marynarzy nawet do 0% lub pokrywania przez budżet państwa części lub całości składek na ubezpieczenie społeczne.

 Treści wystąpień: Andrzeja Kościka - Przewodniczącego Rady KSMMiR NSZZ „Solidarność” i Romana Smulskiego członka Rady KSMMiR NSZZ „Solidarność” i Przewodniczącego KZ NSZZ „Solidarność” w PRCiP Sp z o.o. oraz treści wystąpień pozostałych uczestników posiedzenia komisji sejmowej znajduje się na oficjalnej stronie Sejmu RP: https://www.sejm.gov.pl/ w zakładce „Pełne zapisy przebiegu posiedzeń komisji i podkomisji”: Komisja Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej  - 16.01.2024.